تغییرپذیری مکانی سیل‌خیزی با استفاده از روش "عکس‎‌العمل سیل واحد" در ‏حوزه آبخیز خانمیرزا

Authors

  • باقر قرمزچشمه استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
  • مجتبی رضائی کارشناس ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
Abstract:

سیل یک اتفاق ناگهانی و رویدادی سریع و مخرب است که هر ساله در نقاط مختلف جهان باعث بروز خسارات جانی و مالی محسوس و نامحسوس می­شود. کنترل و یا کاهش خسارت این عارضه ویرانگر نیازمند مطالعات صحیح و دقیق می­باشد.در این راستا شناسایی مناطق دارای پتانسیل بالای تولید رواناب در آبخیز دارای اهمیت بسیاری می‏باشد. هدف از این پژوهش تعیین سیل‌خیزی به‌صورت توزیعی و زیرحوضه‌ای و مقایسه آن‌ها در حوزه آبخیز خانمیرزا واقع در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد.بدین منظور ابتدا ورودی­های مدل با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS 9.3 استخراج و سپس مدل واسنجی و اعتبارسنجی شد. در مرحله بعد برای تعیین سیل‌خیزی برای واحدهای سلولی و زیرحوضه‌ای با اجرای روش "عکس‌العمل سیل واحد" ابتدا بارش طراحی با دوره بازگشت‌های 25، 50 و 100 در محل ایستگاه آلونی استخراج، سپس میزان تاثیر هر یک از سلول­ها و زیرحوضه‌ها بر آب‌نمود خروجی کل حوزه آبخیز به‌دست آمد. نتایج ارزیابی مدل بر اساس مقایسه بین دبی‌های هم عرض نشان داد، مدل در مرحله اعتبارسنجی با ریشه میانگین مربعات خطا، ضریب کارایی و ضریب تبیین به‌ترتیب برابر 1.53، 0.89 و 0.74 آب‌نمود سیلاب را با دقت بالایی شبیه‌سازی کرده است. همچنین، نتایج این پژوهش بر اساس نمایه آماری خطای نسبی حجم سیلاب، دبی اوج، زمان پایه و زمان تا اوج نشان داد که مدل ModClark در تخمین حجم سیلاب و دبی اوج خطای کمتری داشته است. نتایج نهایی نشان داد، سیل‌خیزی در واحدهای زیرحوضه‌ای از پایین‌دست به سمت بالادست حوزه آبخیز افزایشی و در واحدهای سلولی از توزیع خاصی پیروی نمی‌کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اولویت بندی سیلخیزی زیرحوضه‌های حوزه آبخیز طالقان با استفاده از تلفیق AHP و TOPSIS

سیل یکی از بلایای طبیعی است که هر ساله در نقاط مختلف جهان باعث خسارات فراوانی می‌گردد. اولویت‌بندی‌ زیرحوضه‌های یک حوزه آبخیز بر اساس پتانسیل سیلخیزی، با هدف تعیین اولویت در سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات مدیریتی می‌تواند نقش مهمی در مدیریت بهینه آبخیزها داشته باشد. در تحقیق حاضر از دو تکنیک AHP و TOPSIS به منظور اولویت بندی زیرحوضه‌های آبخیز طالقان، بر اساس پتانسیل سیلخیزی استفاده شد. معیارهای در نظ...

full text

بررسی تغییرپذیری مکانی پایداری خاکدانه‌ها و عوامل مؤثر در خاکدانه‌ای شدن خاک با استفاده از روش زمین آماری کریجینگ (مطالعه موردی: بخشی از حوزه آبخیز طالقان)

الگوی مکانی خصوصیات خاک می‌تواند یک عنصر کلیدی در شکل‌دهی جریان مواد غذایی و آب در اکوسیستم‌ها باشد و شناسایی این الگوها برای تشخیص فرایندهای خاک و سپس انجام عملیات مدیریتی کافی در این مناطق مهم است. یکی از عوامل مؤثر در فرسایش خاک، پایداری خاکدانه‌ها و عوامل مؤثر در تغییر آن است. در صورت تعیین عوامل مؤثر در پایداری خاکدانه‌ها و خاکدانه‌ای شدن خاک و مشخص کردن روش مناسب و نوع شاخصی که بتواند در ...

full text

تعیین مناطق مولد سیل و اولویت بندی سیلخیزی واحدهای هیدرولوژیکی حوزه آبخیز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز لاویج رود، استان مازندران)

امروزه شناسایی مناطق مولد سیل یکی از مهمترین اقدامات لازم جهت کنترل سیلابها به شمار می رود. در این مطالعه که در حوزه آبخیز لاویج رود انجام گرفت، با استفاده از مدل بارش- رواناب hec-hms ، دبی­های خروجی از هر واحد هیدرولوژیک محاسبه شد، سپس با استفاده از روندیابی جریان در رودخانه تا خروجی کل حوزه، و در نهایت با استفاده از روش حذف انفرادی هر واحد هیدرولوژیک در هر بار اجرای مدل، سهم هر یک از واحدهای ...

full text

بررسی هیدروگراف سیل با استفاده از مدل شبیه‌سازی بارش-رواناب در حوزه آبخیز ایوان

در این تحقیق که در حوزه آبخیز ایوان در استان ایلام انجام شد، هیدروگراف سیلاب با استفاده از مدل HEC HMS در نرم‌افزا‌‌‌های HECGEO HMS و  9.3 Arc Map، شبیه سازی و بررسی شد. در این تحقیق سعی شده است با روندیابی هیدروگراف زیرحوضه‌‌‌ها تا خروجی کل حوضه میزان مشارکت آن‌‌‌ها در ایجاد سیل خروجی حوزه تعیین و زیر حوضه‌‌‌ها از نظر سیل‌خیزی اولویت‌بندی شود. برای این منظور از داده‌‌‌های سیلاب و دبی و بارش رو...

full text

تهیه نقشه‌های خطر احتمال و حساسیت سیل با استفاده از روش نسبت فراوانی ‏در حوزه آبخیز پل دوآب شازند

به‌دلیل کمبود اطلاعات در اکثر حوزه‌­های آبخیز، بسیاری از محققین برای مطالعات هیدرولوژیکی و سیل­‌خیزی به استفاده از تجزیه و تحلیل‌­های مکانی در سیستم اطلاعات جغرافیایی روی آورده‌­اند. پژوهش حاضر به‌منظور تهیه نقشه‌های احتمال و حساسیت سیل با استفاده از روش نسبت فراوانی، از پارامتر­های طبقات ارتفاعی، درصد شیب، انحنای زمین، شاخص رطوبت توپوگرافی، توان آبراهه، میانگین بارندگی، فاصله از رودخانه، سنگ‌­...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 2

pages  128- 139

publication date 2016-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023